Osmanlı Devleti, şer’i hükümlerle yönetilen bir devlet olmasına karşın, burada alkollü içecek tüketiminin yaygın olduğu bilinmektedir. 19. yüzyıla kadar şarap gibi alkollü içecekler yoğun olarak tercih edilirken, sonraki dönemlerde ise tüketilen alkollü içeceklerin arasına bira da girmiştir.
Alkollü içecek tüketimi resmi olarak yasak olmasına karşın bu noktada belli toleransların gösterildiği bilinmektedir. Öyle ki, bazı padişahların ve üst düzey devlet adamlarının dahi alkol tükettikleri bilinmektedir. Bu durum, biranın Osmanlı’ya gelmesini kolaylaştırmıştır. Yazımızın devamında, biranın Osmanlı Devleti’ne gelme süreci ile ilgili detayları bulabilirsiniz.
Osmanlı’ya Bira Ne Zaman Geldi?
Osmanlı, gerileme ve çöküşü durdurmak ve tersine çevirmek için 19.yüzyılda Batı’ya yönelmeye karar vermiş ve bu kapsamda belli reformlar yapmıştır. Bu reformlar nedeniyle Batı kültürüne yakınlaşma da gerçekleşmiş ve böylece biranın Osmanlı’ya gelmesi mümkün olmuştur.
Kendi zevkinize uygun birayı evde kendiniz yapmak ister misiniz?
Ege Malt'ın bira kiti çeşitleriyle yepyeni bir hobiye başlamak isteyenlere özel BAŞLANGIÇ SETİ'ni ilk kez alacak ziyaretçilerimize için %10 İNDİRİM!
Kupon Kodu: ILKBIRAM10
Evde kendi biranızı nasıl yapacağınızı öğrenmek için Kılavuz sayfamızı inceleyin.
Resmi tarihe bakıldığında 1839 yılında Osmanlı’da bira üretiminin başladığı ve 1840 yılında ise birahanelerin açıldığı görülür. Biraya ait ilk resmi düzenlemenin yapıldığı tarih ise 1847 yılıdır. Ancak resmi olmayan tarihe bakıldığında ise biranın Osmanlı’ya çok önce geldiği görülecektir. Zira bu alanda bir düzenlemeye ihtiyaç duyulması, bira üretimi ve tüketiminin artık belirgin hale gelmesi ile ilişkilidir.
1800’lü yıllarda veya daha öncesinde Osmanlı’ya biranın geldiği ifade edilebilir. Avrupalı tüccarların bu dönemde alkollü içecek tüketilen yerlere bira getirdiği ve sattığı tahmin edilmektedir. Bu sayede bira Osmanlı’ya girmiş ve yaygınlaşmaya başlamıştır. Talebin fazla olması nedeniyle de Osmanlı’da küçük çaplı bira imalathaneleri kurulmuştur. Ancak bunlar resmi olarak faaliyet göstermeyen ve merdiven altı olarak tabir edilen yerler olmuştur.
Osmanlı’da İlk Bira Fabrikası Ne Zaman Kuruldu?
Osmanlı’da ilk bira fabrikası 1890 yılında Feriköy’de kurulmuştur. Fabrikanın kurucuları ise Walter ve Adolf Bomonti ismindeki İsviçreli iki kardeştir. Fabrikanın ismi de buradan gelmektedir.
Bomonti Bira Fabrikası ismiyle kurulan fabrika, bulunduğu bölgenin de Bomonti ismini almasına neden olmuştur. Söz konusu fabrika, Osmanlı’da modern teknikler kullanılarak üretim yapılan ilk bira fabrikası olma özelliğine sahiptir.
Daha önceki süreçlerde üretim yapan küçük atölyeler olsa da üretim kısıtlı idi. Ancak Bomonti’nin açılması ile birlikte Osmanlı’da bira üretimi hızlanmıştır. 1896 yılında Osmanlı’da üretilen bira miktarı 1,2 milyon litre olurken, 1914 yılında bu miktar yaklaşık 10 milyon litreye ulaşmıştır. Dolayısıyla Osmanlı’daki bira tüketimi de üst seviyelere çıkmıştır.
Birinci Dünya Savaşı’nın çıkması ile birlikte üretim ciddi anlamda düşmüş ve deyim yerindeyse üretime ara verilmiştir. Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte yeniden Bomonti üretime başlamış ve eski seviyesine ancak 1940 yılında ulaşmıştır. Bu durum, Osmanlı’daki bira üretiminin ne kadar yüksek olduğunu göstermesi bakımından da çok önemlidir.
Feriköy’de kurulan fabrika, 1902 yılında günümüzde Tekel Bira Fabrikası olan yere taşınmıştır. 1912 yılında ise Bomonti en önemli rakibi ile birleşme kararı almış ve şirketin ismi Bomonti-Nektar Birleşik Bira Fabrikaları ismini almıştır. Bu fabrika ise 1934 yılında Tekel’e geçmiş ve Tekel tarafından işletilmeye başlanmıştır.
1902 yılında yeni yerine taşınan fabrikaya bazı bölümler eklenmeye başlanmıştır. Bu bölümler, hem fabrikanın üretimine hem de insanların bira tüketimine yönelik olmuştur. Örneğin; 1930’lu yıllarda eklenen Bomonti Bira Bahçesi isimli ünite insanlara açılmış ve 1950’li yıllara kadar burada insanların bira içmeleri sağlanmıştır.
Bir süre Tekel tarafından işletilen fabrika daha sonraki dönemlerde Efes Pilsen tarafından satın alınmış ve fabrika geliştirilmiştir. Bu kapsamda fabrikanın yıllık üretimi 37 milyon litreye kadar ulaşmıştır. Osmanlı’daki ilk bira fabrikası ömrünü 1991 yılında tamamlamış ve bina boşaltılmıştır.